มะตูม เป็นไม้ผลที่มีดอกหอมแรงได้ไกลที่สุดชนิดหนึ่ง มีด้วยกัน 3 สายพันธุ์ คือ ชนิดผลกลมยาว กับชนิดที่มีผลคล้ายลูกมะขวิด ขนาดผลเล็กเปลือกบาง ซึ่งชนิดนี้เรียกว่า มะตูมไข่ และสายพันธุ์สุดท้าย ทรงผลเหมือนกับชนิดแรก แต่เปลือกผลจะอ่อนนุ่ม ใช้นิ้วกดจะบุ๋มได้เรียกว่า มะตูมนิ่ม
ประโยชน์ ผลมะตูม ใช้เป็นยาบำรุงธาตุเจริญอาหาร ขับผายลม ผลแก่แก้เสมหะและลม บำรุงธาตุไฟย่อยอาหารให้ละเอียด มะตูมสดแก้ลมเสียดแทงในท้อง แก้มูกเลือด กระตุ้นลำไส้ให้บีบตัว ใบอ่อนกินเป็นผักสดได้ ใบสด คั้นน้ำกินแก้หลอดลมอักเสบ เปลือก ราก และต้น ต้มน้ำดื่มแก้ไข้มาลาเรีย ในทางไสยศาสตร์ ใบมะตูม ใช้ป้องกันเสนียดจัญไร ขับภูตผีปิศาจได้ หมอผียุคโบราณนิยมใช้ทำพิธีอย่างกว้างขวาง รากยังคั่วให้เหลืองแล้วดองกับเหล้าขาว 40 ดีกรี ดับกลิ่นดีมาก ผลแก่ทั้งผลขูดผิวให้เกลี้ยงทับพอร้าวต้มกับน้ำตาลทรายทำให้มีกลิ่นหอม รับประทานบำรุงธาตุเรียกว่า น้ำอัชบาล เนื้อในสุกหอมหวานอร่อยมาก แต่เยื่อหุ้มเมล็ดมีรสขมเล็กน้อย
บางพื้นที่ เอาผลมะตูมแก่ย่างไฟแล้วขูดเปลือกให้เกลี้ยงผ่าเป็น 4 ซีก ต้มใส่น้ำตาลทรายจนเดือดแล้วใส่ไข่ไก่หรือไข่เป็ดทำเป็นน้ำมะตูมไข่หวาน ตักใส่ถ้วยรับประทานหอมหวานอร่อยให้คุณค่าและประโยชน์เยอะ
ส่วนมะตูมนิ่ม นิยมปลูกเฉพาะตามสวนสมุนไพรขนาดใหญ่เพื่อใช้ประโยชน์ทางยาโดยตรงเท่านั้น โดยใช้เป็นยาอายุวัฒนะ ขับผายลม เจริญอาหาร บำรุงกำลัง และยังกินผลสุกเป็นยาแก้พิษฝี พิษไข้ แก้สติเบลอ รักษาน้ำดี ใช้ทั้ง 5 หมายถึง ราก ต้น ใบ ดอก และผลต้มน้ำดื่มแก้ปวดศีรษะ ตาลาย ทำให้เจริญอาหารได้ดีมาก ผลสด หรือ แห้ง ที่อยู่ระหว่างกำลังจะสุกคาต้น มี TECTIN และ มูซิลเลท ในเนื้อผลเป็นยาสมานอย่างอ่อน ใช้แก้ท้องเดินและบิดเด็ดขาดนัก
มะตูม หรือ BAEL FRUIT TREE, BENGAL QUINCE AEGLE MARMEALOS (L.) CORR อยู่ในวงศ์ RUTACEAE เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-15 เมตร ใบเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ ออกเรียงสลับ ใบย่อยรูปวงรี ของใบจัก ใบมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ดอก ออกเป็นช่อที่ซอกใบและปลายยอด มีกลีบดอก 5 กลีบ สีขาว มีเกสรจำนวนมาก ดอกมีกลิ่นหอมแรงและหอมไกล ผล รูปทรงตามแต่ละสายพันธุ์ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและตอนกิ่ง มีต้นขายทั่วไปที่ตลาดนัดไม้ดอกไม้ประดับ สวนจตุจักร ทุกวันพุธ-พฤหัสบดี
ผลมะตูมยังมีสรรพคุณพิเศษอีกอย่างหนึ่ง สำหรับผู้ที่ต้องการปฏิบัติธรรม มุ่งแสวงหาทางพ้นทุกข์ นั่นก็คือมีฤทธิ์ลดความกำหนัด คลายกังวล และช่วยให้สมาธิดีขึ้น จึงนิยมใช้เป็นน้ำปานะถวายพระสงฆ์นั่นเอง
การดื่มน้ำมะตูมเป็นประจำจะช่วยลดความต้องการทางเพศ ให้น้อยลง ลดความกระวนกระวายของจิตใจและไม่มีผลข้างเคียงใดๆ หากหยุดดื่มก็ไม่มีผลกระทบใด ๆ เช่นกัน
แต่จากการทดลองด้วยตนเอง ไม่ใช่ว่าดื่มปุ๊บจะช่วยลดได้ปั๊บ มันจะต้องค่อยเป็นค่อยไป และหากเราอยู่ในสภาพแวดล้อมหรือเสพสื่อสิ่งกระตุ้นความกำหนัดแล้ว ต่อให้ดื่มเป็นโอ่งก็เอาไม่อยู่ มาลองทำน้ำมะตูมดื่มกันบ้างก็ดีนะครับ
ส่วนผสม
- มะตูมแห้ง 8 กรัม( 2ชิ้น )- น้ำตาลทราย 15 กรัม( 1 ช้อนคาว )
- น้ำเปล่า 240 กรัม( 16 ช้อนคาว )
วิธีทำ
เติมน้ำตาลทรายตั้งไฟให้ละลายชิมรสตามชอบ ยกลง ค่าใช้จ่ายในการซื้อน้ำอัดลมหรือ เครื่องดื่มราคาแพงชนิดอื่นทาน ในแต่ละวัน แต่ละเดือนไม่ใช่น้อย ยิ่งปัจจุบันน้ำอัดลมยิ่งเพิ่มราคาสูงขึ้นมากถ้าเราจะประหยัดในส่วนนี้ โดยทำเครื่องดื่มสมุนไพรไว้ทานเองก็จะดี แถมมีประโยชน์มากกว่านะคะ
วิธีทำ....น้ำมะตูมอีกสูตรหนึ่ง
1. มะตูมแห้ง 2 แว่น
2. น้ำตาลทรายแดง (ใส่ตามใจชอบ)
3. น้ำร้อน 1 แก้ว
วิธีทำ
หมายเหตุ :
1. หาซื้อมะตูมแห้งได้ตามร้านขายยแผนโบราณทั่วไป
2. ถ้าจะทานเย็น ก็ใส่น้ำแข็งตามใจชอบ
สรรพคุณ
มะตูมเป็นสมุนไพรคุมธาตุชั้นหนึ่ง แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ เรอเปรี้ยว ขับลม แก้กระหายน้ำ คลายเครียด ช่วยให้มีสมาธิดีขึ้น ช่วยให้ระบบการย่อยอาหาร และระบบการขับถ่าย เป็นไปด้วยดี